Istorijat

2011, SMEITS navršava 60 godina postojanja kao samostalna organizacija. Društvo mašinskih i elektrotehničkih inženjera i tehničara Srbije - DMEITS, kako je glasio naziv SMEITS-a sve do 1963. godine, izraslo je iz Beogradske sekcije elektro-mašinaca DIT-a. Već u prvoj godini samostalnog rada, postalo je veliko i snažno društvo, sa oko 15 podružnica u svim većim mestima Srbije i na kraju te godine tačno evidentiranim članstvom od 2.830 inženjera i tehničara (pretežno) mašinske i elektrotehničke struke.

Pored podružnica, odmah su osnovani i stručni odbori (osam), koji su, okupljajući inženjere i tehničare prema specijalnosti mašinske i elektrotehničke struke, vrlo vredno radili na razmatranju pre svega pitanja iz privrede. Odbori, npr. za električnu vuču, za motore i motorna vozila, za telekomunikacije, organizaciju rada, transportne uređaje, elektroprivredu i dr., imali si između 15 i 50 članova i predstavljali praktično bazu svekolikog stručnog rada DMEITS-a.
Pedesete godine - čitavu deceniju, do 1963. kada se, prema novousvojenom Statutu SITJ, sva republička društva pretvaraju u republičke saveze društava - bile su godine bogatog društvenog rada, veoma lepog druženja članova u podružnicama i odborima, potpunog angažovanja na poslovima od opšteg interesa i iskrenog zalaganja za sve što je na skupštinama i (tada veoma popularnim) savetovanjima dogovarano i zaključivano. Ta prva decenija u radu DMEITS-a bila je „zlatno doba" ove organizacije, imajući u vidu njeno suštinsko svojstvo: svaki član organizacije, bilo kojoj podružnici ili odboru da je pripadao - osećao je Društvo kao svoje, što je sigurno bio odraz kolektivističke klime u čitavom društvu. Planovi rada su bili striktno poštovani, članarina se plaćala preko podružnica, ali je išla u blagajnu Društva - s tim što je Društvo ono što je nudilo, namenjivalo svim članovima u Srbiji.

Nova struktura organizacije odnosno nametnut model udruživanja i odnosa unutar udruženja, negativno je uticao na društveni rad u mnogim sredinama i bio je razlog odustajanja mnogih aktivista od angažovanja u inženjerskim organizacijama i prestanka rada podružnice, jer su, po novom Statutu SITJ, bile obavezne da se registruju kao pravna lica odnosno da se osamostaljuju i kada nisu imale uslova ni sredstava za to. DMEITS u 1963. godini postaje SMEITS. Sve do početka 1970-tih, trajalo je prilagođavanje novim organizacionim uslovima rada naših asocijacija. Tada je od 15 podružnica ostalo (ili postalo) nekoliko opštinskih strukovnih društava: u Nišu, Kragujevcu, Trsteniku, „Goši", Leskovcu, Popovcu. Srećom, u SMEITS-u jačaju stručne sekcije - naslednice ranijih odbora, koje preuzimaju, pored stručnih, i organizacione poslove: preko njih se okupljaju članovi iz cele Srbije prema stručnom afinitetu. Tako je još 1970. godine, Sekcija za KGH (klimatizacija, grejanje, hlađenje), koja je po starom statutu bila Društvo za KGH - faktički učlanila u SMEITS 250 inženjera i tehničara - da bi krajem 1990-tih taj broj porastao na preko 3.000!

Slične rezultate, postignute pre svega čestim i redovnim okupljanjem i razmatranjem aktuelnih i opštih stručnih problema, imale su i ostale stručne sekcije SMEITS-a: za automatizaciju, procesnu tehniku, za sunčevu energiju, za gasnu tehniku, za elektrodistributivnu delatnost i dr.
Veliku utehu za onim izgubljenim prednostima kompaktne republičke strukovne organizacije do 1963, pružila su republička specijalizovana društva, koja su pristupila SMEITS-u. To pristupanje treba shvatiti kao veliku bliskost sa SMEITS-om, ali bez gubljenja samosvojnosti, i sa potpunom finansijskom samostalnošću svakog specijalizovanog društva. Srpsko društvo za osvetljenje, Republičko društvo za vakuumsku tehniku, Društvo za mernu tehniku - čine SMEITS snažnim u onoj meri u kojoj su i ta društva značajna po svojoj jedinstvenoj orijentaciji i specifičnim programima rada. Smeštena u prostorijama sa SMEITS-om, u Domu inženjera i tehničara Srbije, koriste velike prednosti koje racionalno poslovanje više domaćinskih organizacija pruža. Rezultati njihovog harmoničnog odnosa svakodnevno su vidljivi, posebno u sve većem zbližavanju interesa kao i u projektima za zajedničke skupove ili publikacije. Većina specijalizovanih društava i stručnih sekcija SMEITS-a svoju stručnu delatnost obavlja u kontinuitetu, prema ustaljenim programima aktivnosti - redovnim skupovima i publikacijama, proširujući tematske oblasti rada novim sadržajima i negujući kolegijalno okupljanje na redovnim i tradicionalnim stručnim manifestacijama. Srpsko društvo za osvetljenje mnoge godine održava svoje godišnje stručne sastanke - „Osvetljenje" i „Dane svetlosne tehnike". Sekcija za KGH je decembra 2008. održala 39. po redu kongres sa izložbom u grejanju, hlađenju i klimatizaciji. U februaru 2007. Sekcija je na Skupštini SMEITS-a dobila saglasnost za Pravilnik o radu pod prvobitnim nazivom - Društva za KGH Srbije, umesto Sekcije za KGH SMEITS-a.

O tom u decembru svake godine redovno održavanom kongresu treba reći da je po mnogo čemu manifestacija vredna pažnje - i po broju učesnika (redovno preko 500) i po broju radova, uglednih svetskih i domaćih autora, sjajnoj izložbi opreme i dostignuća (2008. godine 180 štandova), vrednoj literaturi itd.

Sekcija za automatizaciju je u 2008. godini održala 31, naučno-stručni skup o hidropneumatičkoj automatici - HIPNEF 2008, koji se održava svake druge godine od prvih dana osnivanja SMEITS-a odnosno DMEITS-a.

Sekcija za procesnu tehniku okuplja 250-300 „procesara" na kongresima o opremi u procesnoj industriji (PROCESINGU). I stručnjaci ove oblasti već tradicionalno, tokom više decenija, prate razvoj široke oblasti procesne tehnike redovno se okupljajući na kongresu i izložbi koja ga prati - 2008. godine održan je 21, kongres sa izložbom, u Subotici.

Tokom 6 decenija postojanja, SMEITS je organizovao i održao preko 50 kongresa i preko 250 simpozijuma, seminara, ili savetovanja; i više njih je pripremio sa inostranim partnerima. A o izdavačkoj delatnosti u istoriji ove organizacije delimičnu sliku daje i pregled izdanja poslednjih godina, u poglavlju o izdavačkoj delatnosti SITS-a ove monografije.

Društvo za KGH i Sekcija za procesnu tehniku su matice redakcionih i uređivačkih odbora dva naučno-stručna časopisa - „KGH" i „Procesna tehnika", u izdanju SMEITS-a, od kojih prvi izlazi punih 37, a drugi je izlazio od 1986. do 2005, tačno 20 godina; ovaj drugi prestao je da izlazi, na žaljenje mnogih, zbog nepripremljene zamene njegovih uređivača novom ekipom.

Održavanje stručnih ispita, predviđenih Zakonom o planiranju i izgradnji objekata, iz oblasti mašinstva i elektrotehnike, od 1980. godine, i ispita predviđenog Zakonom o transportu i distribuciji prirodnog gasa, za radnike svih struka, od 1992. godine, a kasnije i Zakonom o energetici - nesumnjivo su uvećali ugled SMEITS-a. Pošto se pripremi ovih ispita i kandidata za njihovo polaganje poklanja nadasve kolegijalna pažnja, počev od ličnog odnosa sa poštovanjem, preko strpljivih konsultacija i obezbeđenja primerene literature za ispit - možemo verovati da će te hiljade inženjera i tehničara mašinske i elektrotehničke struke, koji su položili ispit u Domu inženjera i tehničara Srbije, do kraja svoje profesionalne karijere biti „na strani SMEITS-a", odnosno stručna snaga na koju se u odgovarajućim programima rada ove organizacije može osloniti.
Pored uobičajenih priznanja članovima i kolektivima koji su više od ostalih pomogli da SMEITS bude ono što je (počasno i zaslužno članstvo i prigodne plakete i povelje), časopis „KGH" je 1979. godine ustanovio Plaketu „KGH", za izvanredan doprinos struci grejanja, hlađenja i klimatizacije a 2003. i Medalju „KGH" za istaknute autora odnosno projektantsku delatnost u struci. SMEITS je dobitnik više priznanja kolegijalnih društava i saveza iz zemlje i inostranstva, kao i visokih odlikovanja. Takva priznanja dobili su i mnogi njegovi članovi, za vredan rad u ovoj organizaciji.
Ovu organizaciju na kraju 2008. godine čini 9 opštinskih društava mašinske i elektrotehničke struke (u Nišu, Leskovcu, Kruševcu, Kragujevcu, Kraljevu, Paraćinu, Trsteniku, Boru i Loznici), 1 specijalizovano republičko društvo - Srpsko društvo za osvetljenje i više teritorijalnih i stručnih društava (bivših sekcija), bez svojstva pravnog lica.

Predsednici ove organizacije od 1951. do danas. bili su: Stevan Čonkić, Boško Pačanski, prof. dr Branislav Đaković, prof. dr Dragutin Knežević, mr Stevan Šamšalović, prof. dr Martin Bogner, prof. dr Nenad Đajić i mr Gojko Dotlić. Prof. dr Miodrag Stojiljković, dr Milovan Živković je za predsednika SMEITS-a izabran februara 2011, sa četvorogodišnjim mandatom.

IZAŠLO IZ ŠTAMPE

Društvo za KGH i
Kongres sa izložbom o KGH

STRATEGIJA RAZVOJA ENERGETIKE REPUBLIKE SRBIJE DO 2015. GODINE